Το σφάλμα υπολογισμού θέσης
Οι ερασιτεχνικού τύπου δέκτες GPS επιτρέπουν τον προσδιορισμό της θέσης μας με σχετική ακρίβεια (τις συντεταγμένες με ακρίβεια περίπου 15 μ. και το υψόμετρο μέσα σε ένα εύρος 50 μ.). Το σφάλμα υπολογισμού της θέσης από το GPS εξαρτάται από τις συνθήκες της λήψης (φυσικά εμπόδια, αντανακλάσεις) και τον αριθμό και τη διάταξη των δορυφόρων. Το σφάλμα είναι μεγαλύτερο στον υπολογισμό του υψομέτρου της θέσης. Μερικά μοντέλα GPS προσπαθούν να παρακάμψουν το πρόβλημα αυτό προσθέτοντας ένα βαρομετρικό αλτίμετρο στη συσκευή (έτσι ωστόσο προκύπτουν δύο πηγές πληροφοριών με διαφορετικό τύπο σφάλματος).
Τι μπορώ να κάνω με ένα GPS στο βουνό
1. Το πρώτο και βασικό : Να αντιστοιχίσω την πληροφορία εντοπισμού που μου δίνει το GPS, με το χάρτη και έτσι να γνωρίζω ανα πάσα στιγμή που βρίσκομαι
Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία λήψης και επεξεργασίας του σήματος στο δέκτη μας, βλέπουμε να αναγράφεται στην οθόνη ένα ζεύγος τιμών (σε μοίρες/πρώτα/δεύτερα).
Είναι οι γεωγραφικές συντεταγμένες της θέσης μας, που προσδιορίζουν το σημείο όπου βρισκόμαστε πάνω σε μια θεωρητική καμπύλη επιφάνεια (που λέγεται ελλειψοειδές).
Οι συντεταγμένες αυτές όπως και οποιεσδήποτε συντεταγμένες είναι συναρτημένες με ένα συγκεκριμένο σύστημα αναφοράς που στην περίπτωση του GPS είναι το WGS84 (το σύστημα αναφοράς των δορυφόρων).
Οι τιμές αυτές δεν μπορούν να μεταφερθούν άμεσα στο χάρτη, παρά μόνο αν διαθέτουμε χάρτη της σειράς Topo της Ανάβασης, όπου έχει ήδη προβληθεί πάνω στο χάρτη ένα πλέγμα συντεταγμένων του WGS84 - σταυροί ανά ένα πρώτο λεπτό της μοίρας.
Ωστόσο για να γίνει με ικανοποιητική ακρίβεια η μεταφορά αυτή πρέπει να έχει κανείς για βοήθημα μια διαφανή ζελατίνα με υποδιαιρέσεις του πρώτου λεπτού. (Μια διαφορετική όμως ζελατίνα για κάθε χάρτη - έστω και της ίδια κλίμακας - αφού το μήκος που αντιστοιχεί σε ένα πρώτο λεπτό μικραίνει όσο πηγαίνουμε προς τα βόρεια.)
Για να βρούμε τη θέση μας σε ένα χάρτη με βάση τις τιμές που μας δίνει το GPS, θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε μια μαθηματική διεργασία, που λέγεται προβολή - με βάση την οποία έχει κατασκευαστεί και ο ίδιος ο χάρτης. Ευτυχώς, μπορούμε να ζητήσουμε από το GPS να μας δώσει κατευθείαν προβολικές συντεταγμένες στο σύστημα του χάρτη μας.
Έτσι αν ρυθμίσουμε το GPS μας στο ΕΓΣΑ87, μπορούμε να μεταφέρουμε τις συντεταγμένες άμεσα στους χάρτες της σειράς Topo της ΑΝΑΒΑΣΗΣ (πλέγμα ανα 500 μέτρα, 1 ή 5 χιλιόμετρα ανάλογα με την κλίμακα), όπως και στις νεώτερες εκδόσεις των χαρτών 1:50.000 της ΓΥΣ (πορτοκαλί πλέγμα γραμμών ανά 5 χιλιόμετρα) με τη βοήθεια ενός απλού υποδεκάμετρου.
(Μεταφέρουμε την απόσταση από την πλησιέστερη ακέραιη τιμή του οριζόντιου και του κατακόρυφου άξονα όπως στο σχεδιάγραμμα).
Μπορεί λοιπόν οι γεωγραφικές συντεταγμένες να είναι πιο γνωστές οι προβολικές όμως είναι πολύ πιο εύχρηστες.
Κάθε χάρτης πρέπει να έχει προβολικές συντεταγμένες. Το ότι - εκτός της σειράς Topo της Ανάβασης - όλοι οι άλλοι χάρτες της ελληνικής αγοράς δεν έχουν προβολικές συντεταγμένες, αποκαλύπτει απλά την τεχνολογική αδυναμία των εκδοτών και προδίδει ότι ο χάρτης είναι φτιαγμένος σε λογισμικό ζωγραφικής ή σελιδοποίησης και όχι χαρτογραφίας. Μην εμπιστεύεστε λοιπόν χάρτες που δεν έχουν προβολικές συντεταγμένες και είναι εμφανώς κατασκευασμένοι από τέτοια λογισμικά. Δεν υπάρχει τρόπος να είναι ακριβείς, καθότι όλα τα δεδομένα έχουν μπει επάνω με το "μάτι". Μην δοκιμάσετε να μεταφέρετε εντοπισμούς από το GPS σας σε τέτοιους χάρτες, εκτός και θέλετε να γελάσετε.
2. Το επόμενο βήμα : Να καταγράψω χαρακτηριστικά σημεία ή και ολόκληρη την πορεία μου στο δέκτη.
Η διαδικασία εισαγωγής ενός σημειακού (waypoint) στο δέκτη είναι κι αυτή απλή. Με το δέκτη ανοικτό θα χρειαστεί συνήθως να πατήσω ένα κουμπί κι άλλο ένα για την αποθήκευση. Σε αρκετά μοντέλα υπάρχει επίσης η δυνατότητα να καταχωρηθεί ένα πληροφοριακό κείμενο για το σημείο αυτό (20-50 χαρακτήρες). Από τη στιγμή που θα το σώσουμε το σημείο έχει αποθηκευτεί στο δέκτη μας και θα παραμείνει εκεί μέχρι να το σβήσουμε ενεργητικά από τη μνήμη του (δεν χάνεται με το κλείσιμο της συσκευής).
Αυτό που πρέπει να προσέχουμε όταν καταχωρούμε σημεία είναι να έχει καλή λήψη ο δέκτης και να έχουμε ήδη σταθεί ένα ή δύο λεπτά στο σημείο που θέλουμε να μαρκάρουμε.
Η συνεχής καταγραφή της πορείας ενεργοποιείται με περισσότερα βήματα και αφού κάνουμε συνήθως κάποιες επιλογές ρυθμίσεων (μέθοδος / βήμα καταγραφής). Εξάλλου στην περίπτωση αυτή θα πρέπει η συσκευή μας να είναι διαρκώς σε θέση καλής λήψης.
Πως κρατάμε ένα δέκτη GPS όταν περπατάμε
Για να είναι όσο το δυνατόν καλύτερη η λήψη του σήματος κρατάμε το δέκτη όρθιο, ώστε η κεραία να είναι εκτεθειμένη και κατακόρυφη. Στους δέκτες με επίπεδο άκρο, φροντίζουμε όλη η πάνω μεριά να είναι ελεύθερη και η συσκευή όρθια. Η καλύτερη θέση για ένα δέκτη όταν δεν μπορούμε να τον κρατάμε στο χέρι είναι στερεωμένος ψηλά στον ιμάντα του σακιδίου, στο ύψος της κλείδας.
Καλύτερη και ευχερέστερη λύση είναι να διαθέτει ο δέκτης εξωτερική κεραία την οποία μπορούμε να στερεώσουμε σε καπέλο ή στο καπάκι του σάκκου.
Τα σημεία ή την πορεία που καταγράφουμε σε μια ανάβαση μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε κατά την επιστροφή μας ή και σε κάποια μελλοντική εκδρομή. Στη δεύτερη περίπτωση, τα δεδομένα αυτά μπορούν να παραμείνουν μέσα στη συσκευή όσο υπάρχει ακόμα διαθέσιμος χώρος στη μνήμη, που στις περισσότερες συσκευές είναι μάλλον μικρός (500 σημεία και πορεία 4-5 ωρών). Μπορούμε όμως και να τα μεταφέρουμε σε Η/Υ εξοπλισμένο με το κατάλληλο λογισμικό και να δημιουργήσουμε ένα προσωπικό αρχείο το οποίο θα είναι διαθέσιμο για μελλοντική χρήση.
3. Η ολοκληρωμένη λύση : GPS, υπολογιστής, TopoView και Ψηφιακός χάρτης
Για έναν ορειβάτη που έχει κάποια εξοικείωση με τον ψηφιακό κόσμο, η τετράδα του υπότιτλου συνθέτει τον ιδανικό εξοπλισμό για να σχεδιάσει την πορεία του επί της οθόνης με τη βοήθεια του ψηφιακού χάρτη, να την μεταφέρει στο GPS και να την παρακολουθεί καθώς την πραγματοποιεί στο πεδίο, στην οθόνη του GPS.
Μπορεί και αντίστροφα να μεταφέρει τις πορείες ή σημεία που κατέγραψε στη διάρκεια μιας εκδρομής στον υπολογιστή του και να τα δεί πάνω στον ψηφιακό χάρτη.
Όλα αυτά είναι πλεόν εφικτά και προσιτά με τη βοήθεια της πρωτοποριακής σειράς ψηφιακών χαρτών TopoMaps και του λογισμικού TopoView που η Ανάβαση έθεσε σε κυκλοφορία από την αρχή του χρόνου. Έτσι ο έλληνας χρήστης μπορεί να δημιουργήσει και να μεταφέρει στο GPS του μια σειρά σημείων με τον απλούστερο και πιό άμεσο δυνατό τρόπο. Παρακάτω θα παρουσιάσουμε τη σειρά κινήσεων για τη δημιουργία και μεταφορά μιας ομάδας waypoints σε ένα GPS (Garmin ή Magellan) με τη βοήθεια του TopoView 2.
Η δημιουργία των σημειακών που θα εισαγάγουμε στη συσκευή μας γίνεται με απλή ψηφιοποίηση επί της οθόνης. Μόλις πατήσουμε με το ποντίκι το σημείο, όπου θέλουμε να δημιουργήσουμε το πρώτο σημειακό, εμφανίζεται μια φόρμα, που περιέχει ήδη τις συντεταγμένες σε WGS84 και το κωδικό όνομα του σημείου και μας αφήνει να εισάγουμε – προαιρετικά - το υψόμετρο (αν το γνωρίζουμε ) και τη Σημείωση του σημείου (την οποία μπορούμε να ανακαλέσουμε αργότερα μέσα στο GPS μας).
Παράλληλα, μπορούμε να εισάγουμε και σημεία των οποίων γνωρίζουμε τις συντεταγμένες (πχ. από άλλο ορειβάτη ή από μια δημοσίευση), αρκεί να είμαστε βέβαιοι ότι είναι σε WGS84.
Τα σημεία που ψηφιοποιούμε πάνω στην οθόνη αποθηκεύονται σε αρχείο *.tvp. (* το όνομα το δίνουμε εμείς). Αφού ολοκληρώσουμε τη ψηφιοποίηση, συνδέουμε το GPS στη σειριακή θύρα, πετυχαίνουμε τη Σύνδεση (το όνομα του μοντέλου εμφανίζεται στην κορυφή της φόρμας) και ενεργοποιούμε την επιλογή Αποστολή. Επιλέγουμε το αρχείο που μόλις δημιουργήσαμε (μια δικλείδα ασφαλείας σας αποτρέπει να εισάγετε αρχεία που δημιουργήθηκαν στο ΕΓΣΑ87 ή είναι γραμμικά). Αμέσως, ένα-ένα τα σημεία εμφανίζονται στον κατάλογο και αποστέλλονται. Μόλις τελειώσει η αποστολή, ο κατάλογος καθαρίζει και η θύρα κλείνει.
Αν το GPS μας είναι ένα Magellan Meridian και διαθέτουμε κάρτα SD και card reader, τότε μπορούμε να οργανώσουμε καλύτερα τη δουλειά μας και να μεταφέρουμε εκτός των waypoints και πολλά αρχεία πορειών (γραμμικά). Μάλιστα μπορούμε να δώσουμε στα γραμμικά αρχεία κατάλληλα ονόματα, ώστε να αναγνωρίζουμε το περιεχόμενο του κάθε αρχείου.
Η ψηφιοποίηση των πορειών γίνεται με απλό τρόπο, ανάλογο των σημείων. Κάθε πορεία μετατρέπεται σε ένα γραμμικό αρχείο Magellan και όταν η κάρτα μεταφερθεί στο GPS, μπορεί να κληθεί και να απεικονιστεί στην οθόνη, όπως και το σύνολο των σημείων που έχουμε δημιουργήσει.
Ένα ενδιαφέρον πλεονέκτημα που προκύπτει από τη μεσολάβηση του αρχείου tvp είναι ότι μπορώ να μετατρέψω δεδομένα που προέρχονται από Garmin σε μορφή αναγνώσιμη από ένα GPS Magellan.
http://www.anavasi.gr
