Τα κλειδιά και το πορτοφόλι είναι τα πράγματα που έχουμε πάντα μαζί μας (καλά, εντάξει, και το απαραίτητο γυναικείο κραγιόν!). Όχι για πολύ όμως – το κινητό έρχεται να τα αντικαταστήσει. Ακούγεται σαν κάτι από το μακρινό μέλλον; Είναι πραγματικότητα στην Ιαπωνία εδώ και ένα χρόνο. Οι εφαρμογές αυτής της τεχνολογίας στην καθημερινή ζωή είναι απεριόριστες: στην Ιαπωνία με το κινητό παίρνεις εισιτήρια τρένου, συλλέγεις αεροπορικά μίλια, πληρώνεις τον καφέ σου, παίρνεις πληροφορίες από μια διαφημιστική αφίσα, αγοράζεις εισιτήρια για συναυλία, πληρώνεις το ταξί και βέβαια ..στέλνεις email !
«Κωδικό όνομα: Felica»
Για να δούμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η ιδέα «ηλεκτρονικό πορτοφόλι» συζητιέται εδώ και πολλά χρόνια, χωρίς όμως να έχει εμφανιστεί, μέχρι τώρα, κάποια εφαρμογή της σε εμπορική κλίμακα. Πρώτη τα κατάφερε η DoCoMo, υλοποιώντας το ηλεκτρονικό πορτοφόλι ως μέρος του κινητού. Το όνομα της DoCoMo μας είναι γνωστό: είναι η εταιρεία πίσω από το i-mode της Cosmote, και ταυτόχρονα η μεγαλύτερη εταιρεία δικτύου κινητής τηλεφωνίας στην Ιαπωνία.
Η DoCoMo σε συνεργασία με την Sony λανσάρισε από πέρσι τον Ιούλιο την υπηρεσία Felica, μαζί με την σειρά κινητών 506i που ενσωματώνουν ένα έξυπνο chip. Το chip είναι παρόμοιο με αυτό που υπάρχει πάνω σε πολλές πιστωτικές κάρτες με την διαφορά ότι λειτουργεί ασύρματα, δηλαδή απλά περνώντας το κινητό δίπλα από το μηχάνημα ανάγνωσης, και χωρίς καλώδιο. Στο Λονδίνο, όπως και στην Ιαπωνία έχουμε δει κάρτες που αντικαθιστούν τα εισιτήρια του μετρό, και λειτουργούν ασύρματα, με ένα πέρασμα της κάρτας πάνω από το μηχάνημα ανάγνωσης στο σταθμό. Η πρωτοπορία της DoCoMo έγκειται στο ότι όχι μόνο ενσωμάτωσε αυτή την ηλεκτρονική κάρτα μέσα στο κινητό, αλλά και στο ότι κατάφερε να προεκτείνει την χρήση της τεχνολογίας σε πολλές άλλες υπηρεσίες, τράπεζες και καταστήματα λιανικής, καθιστώντας την υπηρεσία Felica ως την σημαντικότερη εξέλιξη στην κινητή τηλεφωνία μετά το i-mode.
Σύμφωνα με την DoCoMo, μέσα σε έξι μήνες είχαν πουληθεί πάνω από ένα εκατομμύρια κινητά εξοπλισμένα με την υπηρεσία Felica, και μάλιστα με ρυθμούς που ξεπέρασαν την ταχύτητα διάδοσης του i-mode. Οι χρήστες μπορούν να διαλέξουν από πολλά μοντέλα κινητών εξοπλισμένα με Felica, από την Panasonic, Sony Ericsson, Sharp και Fujitsu, τόσο σε i-mode όσο και σε κινητά 3ης γενιάς (FOMA) – πλέον όλα τα κινητά που λανσάρει η DoCoMo υποστηρίζουν το Felica. Τα κινητά αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν μετρητά, πιστωτική κάρτα, κάρτα μέλους, κάρτα για πόντους, και άλλες υπηρεσίες σε πάνω από 15,000 μαγαζιά και 2,500 μηχανήματα αυτόματης πώλησης ! H KDDI, δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία δικτύου στην Ιαπωνία, έχει ανακοινώσει ότι θα υποστηρίξει το Felica στους επόμενους μήνες, ενώ δεν αποκλείεται να ακολουθήσει και η Vodafone.
«Έξυπνη τεχνολογία»
Πίσω από την υπηρεσία Felica, κρύβεται η τεχνολογία RFID (Radio Frequency IDentification), με άλλα λόγια ένα έξυπνο τσιπ, και μία εσωτερική κεραία. Το τσιπάκι δουλεύει αποθηκεύοντας δεδομένα και ανιχνεύοντας σήματα χαμηλής ισχύος που εκπέμπονται από ένα μηχάνημα ανάγνωσης που βρίσκεται δίπλα, και μπορεί να λειτουργήσει ακόμα κι όταν το κινητό είναι κλειστό. Με άλλα λόγια, το RFID είναι μια εξέλιξη του γραμμωτού κώδικα (barcode), με την διαφορά ότι λειτουργεί ασύρματα και αποθηκεύει ένα σημαντικό όγκο πληροφοριών (από 10 ως 1000 φορές περισσότερες) για το προϊόν στο οποίο βρίσκεται. Μια εφαρμογή Java που εγκαθίσταται στο κινητό, επικοινωνεί με το τσιπ και λαμβάνει στοιχεία για τον χρήστη και το ιστορικό των συναλλαγών. Όταν ο χρήστης θέλει να κάνει μια αγορά, η εφαρμογή Java, επικοινωνεί μέσω Internet με τον παροχέα υπηρεσιών και ολοκληρώνει την συναλλαγή. Εναλλακτικά, το κινητό μπορεί να λειτουργήσει ως ηλεκτρονικό πορτοφόλι χαμηλής αξίας, που αποθηκεύει τα στοιχεία των συναλλαγών και έτσι δεν χρειάζεται να συνδεθεί με το δίκτυο της τράπεζας για να ολοκληρώσει την συναλλαγή.
Σημαντικό πλεονέκτημα είναι το ότι η διαδικασία απαιτεί ελάχιστα δευτερόλεπτα και δεν χρειάζεται υπογραφή του κατόχου. Ένας άλλος λόγος για τον οποίο το κινητό Felica υπερέχει της πιστωτικής κάρτας ως μέσο πληρωμής, είναι γιατί στην Ιαπωνία ο κόσμος δεν έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί το πλαστικό χρήμα.
Κι από ασφάλεια τι γίνεται, θα ρωτήσει κανείς; Τα κινητά της DoCoMo με την υπηρεσία Felica είναι εφοδιασμένα με δυνατότητα απενεργοποίησης από το κεντρικό δίκτυο. Επιπλέον τηλέφωνα όπως το F900iC της Fujitsu έχουν ένα ενσωματωμένο αναγνώστη δακτυλικού αποτυπώματος, που δρα ως μια ακόμα δικλείδα ασφαλείας σε περίπτωση κλοπής.
«Πρωτοποριακές υπηρεσίες»
Οι δυνατότητες που ανοίγονται για νέες υπηρεσίες, έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, αφού αγγίζουν σχεδόν κάθε τομέα της καθημερινής μας ζωής, όπως θα δούμε στα επόμενα παραδείγματα:
- Στην περιοχή Ebisu του Tokyo ένα νέο πολυκατάστημα δέχεται πληρωμές μέσω του Felica. Η Sega ετοιμάζει μια νέα υπηρεσία που επιτρέπει στους χρήστες να πληρώνουν για ηλεκτρονικά παιχνίδια με το κινητό τους. Επίσης σε σειρά νέων πολυκατοικιών που έχουν χτιστεί, οι ιδιοκτήτες μπορούν να μπαίνουν μέσα απλά περνώντας το κινητό τους μπροστά από την πόρτα της εισόδου.
- Το καλοκαίρι που μας πέρασε, η εταιρεία K-lab παρουσίασε μια νέα αντίληψη στις διαφημιστικές αφίσες στα πλαίσια της έκθεσης Wireless Japan. Ένας περαστικός μπορεί να λάβει πληροφορίες σε σχέση με την διαφήμιση που υπάρχει αναρτημένη, περνώντας το κινητό Felica μπροστά από ένα μέρος της αφίσας.
- Η αεροπορική εταιρεία ΑΝΑ επιτρέπει στους ταξιδιώτες με ηλεκτρονικό εισιτήριο να κάνουν check-in με το τηλέφωνό τους. Φτάνοντας στο αεροδρόμιο, οι ταξιδιώτες παίρνουν την κάρτα επιβίβασης, απλά και μόνο φέρνοντας το τηλέφωνο μπροστά από ένα ειδικό αναγνώστη.
- Τέλος ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση της τράπεζας JCB International, που έχει ξεκινήσει πιλοτικό πρόγραμμα που επιτρέπει στους καταναλωτές να πληρώσουν το ταξί με το κινητό τους.
«Η βαλίτσα πάει μακριά»
Η τεχνολογία RFID βρίσκει εφαρμογές και έξω από τα κινητά. Σύμφωνα με το ZDnet, αεροδρόμια στην Νέα Υόρκη, Άμστερνταμ και Σιγκαπούρη έχουν ξεκινήσει πιλοτικό πρόγραμμα για την χρήση RFID στις βαλίτσες, ώστε να αυτοματοποιηθεί η διαδικασία σήμανσης, μεταφοράς και διανομής και να αυξηθεί παράλληλα η ασφάλεια. Στην Αγγλία, η βιβλιοθήκη Barbican χρησιμοποιεί το RFID στα βιβλία που δανείζει στο κοινό. Από φέτος η Michelin σχεδιάζει να τοποθετήσει RFID τσιπ στα λάστιχα που παράγει για να μειωθεί το κόστος της απόσυρσης. Επίσης στην Αμερική κάποιες φυλακές χρησιμοποιούν την τεχνολογία RFID για να παρακολουθούν τις κινήσεις των κρατουμένων.
Η Nokia έχει και αυτή επενδύσει στο RFID: σύμφωνα με το VNUnet, στις αρχές του 2005 αναμένεται ένα εξωτερικό κάλυμμα για το κινητό 3220 που ενσωματώνει την τεχνολογία. Επιτρέπει έτσι στους χρήστες να ανταλλάξουν διευθύνσεις για τις αγαπημένες τους υπηρεσίες στο κινητό, απλά και μόνο ακουμπώντας το ένα κινητό με το άλλο. Σε μια παράλληλη κίνηση, η Nokia παρουσίασε ένα αξεσουάρ με αναγνώστη RFID για το κινητό 5140, που βρίσκει χρήση στο τομέα της ασφάλειας. Συγκεκριμένα, ένας φρουρός που κρατάει το Nokia 5140 θα μπορεί αυτόματα να αναφέρει τα μέρη του κτιρίου που έχει ελέγξει καθώς μετακινείται, χωρίς άλλη ενέργεια. Παρόμοια κινητά και αξεσουάρ περιμένουμε και από την Philips, την Sony και την Samsung.
«Το σουπερμάρκετ του 2013»
Σύμφωνα με την Gartner, η τεχνολογία RFID προσφέρει ευκαιρίες για σχεδόν όλες τις επιχειρήσεις. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι η χρήση του RFID στην βελτιστοποίηση της μεταφοράς προϊόντων ίσως να είναι μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις στην επιχειρηματική στρατηγική. Ειδικά ο τομέας των logistics μπορεί να επωφεληθεί περισσότερο, για αυτό και τα σούπερ μάρκετ έχουν ήδη ξεκινήσει πιλοτικά προγράμματα.
Στο σούπερ μάρκετ Extra Future Store στο Rheinberg της Γερμανίας, η τεχνολογία RFID δοκιμάζεται σε εμπορική κλίμακα, αποβλέποντας σε μαζική υλοποίηση το 2013, σύμφωνα με το περιοδικό Wired. Το Extra Future Store έχει πραγματικά κατέβει από το μέλλον. Το καροτσάκι μας οδηγεί μέσω φορητής οθόνης στο διάδρομο που θα βρούμε το γάλα. Βάζοντας το γάλα στο καροτσάκι, το ράφι διαβάζει τον κωδικό του προϊόντος που αφαιρέθηκε. Καθώς όμως συνειδητοποιούμε ότι θέλουμε άπαχο γάλα και αλλάζουμε το μπουκάλι, το ράφι αντιλαμβάνεται την αλλαγή και ενημερώνει το σύστημα για την προτίμησή μας. Στα παρασκήνια, έχει γίνει ήδη παραγγελία για ένα μπουκάλι γάλα, το οποίο θα φτάσει αργότερα στο σουπερ μάρκετ, μέσω μιας απόλυτα ελεγχόμενης διαδικασίας, από τον παραγωγό, έως στα ράφι του (εδώ σημειώνουμε ότι με τα σημερινά δεδομένα, 1 στα 20 προϊόντα δεν βρίσκουν το δρόμο τους από την παραγωγή στην κατανάλωση, λόγω λαθών στην διανομή). Κι αν έρθουμε ξανά σε δύο μέρες για γάλα, θα ανακαλύψουμε ότι η τιμή του έχει αλλάξει, ανάλογα με την ζήτηση που είχε. Το καλύτερο όμως είναι ότι δεν θα χρειάζεται να περιμένουμε στην ουρά του σούπερ μάρκετ, μια και η πληρωμή γίνεται αυτόματα όπως βγαίνουμε με τις σακούλες στο χέρι (!). Μέχρι τώρα, πάνω από 10.000 επισκέπτες έχουν ζήσει την εμπειρία του σούπερ μάρκετ του μέλλοντος, ενώ μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ στην Αμερική όπως το Wall-Mart θα αρχίσουν από φέτος να χρησιμοποιούν RFID για την αποτελεσματικότερη διακίνηση προϊόντων.
«Τέλος καλό, όλα καλά;»
Στο μυθιστόρημα «1984», ο George Orwell περιγράφει ένα μέλλον όπου κάθε κίνηση παρακολουθείται από τον Big Brother. Όπως παρατηρεί και το περιοδικό Computeractive, αν ο συγγραφέας ζούσε σήμερα θα μπορούσε να κοιτάξει την τεχνολογία RFID και πει ”σας τα 'λεγα εγώ!”. Όπως είναι φυσικό, η τεχνολογία RFID που σχεδιάστηκε για να παρακολουθεί τις μετακινήσεις προϊόντων και ανθρώπων, έχει βρεθεί στο κέντρο μιας δημόσιας διαμάχης. Από την μία βρίσκονται υποστηρικτές του απαραβίαστου του προσωπικού απορρήτου και από την άλλη οι υπέρμαχοι της εξέλιξης της τεχνολογίας που υποστηρίζουν ένα μέλλον όπου οι κακοποιοί βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση και τα σουπερμάρκετ δεν έχουν ουρές. Παρά τις ανησυχίες, το τεχνολογικό κύμα που λέγεται RFID δεν φαίνεται να σταματά. Υπάρχουν αναγνωρισμένα πλεονεκτήματα για τους καταναλωτές, όπως λιγότερες κλοπές, αποτελεσματικότερη διακίνηση προϊόντων και τελικά χαμηλότερες τιμές.
Πάντως στην Ιαπωνία η DoCoMo έχει μελετήσει πολύ προσεκτικά το θέμα και μέχρι τώρα η υπηρεσία Felica έχει τύχει μεγάλης αναγνώρισης. Η DoCoMo ήδη μιλά για την πιο επιτυχημένη υπηρεσία που έχει να επιδείξει, και ταυτόχρονα μια από τις πιο πρωτοποριακές. Η υπηρεσία Felica θα πρέπει να έρθει στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες όπου υπάρχει το i-mode, αν και μάλλον θα χρειαστεί να περιμένουμε, μια και θα χρειαστεί η ομόφωνη συνεργασία των τραπεζών (ζήσε Μάη μου να φας τριφύλι δηλαδή).
Αναμείνατε λοιπόν στο κινητό σας... :)
Ανδρέας Κωνσταντίνου
http://blog.andreas.gr/
